Materi 8/ 10 Basa Jawa kelas 9
Mata pelajaran : Bahasa Jawa
Guru Pengampu : Sumarmi ,S.Pd
Materi : Tembang Dhandhang gula
Hari ,tanggal : Jumat,2 Oktober 2020
Kelas,semester : IX / I
Pambuka :
Dina iki pak guru bakal ngajak bocah – bocah nyinau bab 2 Tembang Macapat pupuh Dhandhang gula saka Serat Wulangreh ,Kanggo mangeteni endah edining budaya jawa.
Materi inti :
Sadurunge pak guru perlu ngelingke maneh ,wulangane pak guru nalika kelas 8 bab tembang macapat.
Pangerten :
Tembang macapat yaiku jinise sastra jawa kang wujude tembang.
Para leluhur gawe tembang saliyane kanggo medharake rasa seni kang luwih penting kanggo menehi piwulangan .sebab kanthi tembang piwulan luwih nyenengake dirungokake,dieling – eling lan gampang diapalake lan pungkasane dipraktekake.
Paugeran /pathokan tembang macapat :
Guru lagu yaiku tibaning swara kang ana ing pungkasane gatra / baris.
Guru gatra yaiku cacahe baris saben sapada ( bait )
Guru wilangan yaiku cacahe wanda ( suku kata ) saben sa gatra /baris
Pada yaiku bait kanggone jinis tembang utawa geguritan
Pupuh yaiku kumpulan pada kang tembange sajenis ( pupuh pocung,pupuh mijil ,lsp.)
Materi 1
Tembang Dhandhan gula
( buku paket halaman 21 )
Pamedhare wasitaning ati
Cumanthaka aniru pujangga
Dhahat mudha ing batine
Nanging kedah ginunggung
Datan wruh yen akeh ngesemi
Ameksa angrumpaka
Basa kang kalantur
Tutur kang katula – tula
Tinalaten rinuruh kalawan ririh
Mrih padhanging sasmita
Tegese tembung – tembung kang angel:
1. Pamedhre : nglairake ( mengungkapkan) 11. Angrumpaka : gawe /nyusun
2. Wasitaning : gagasan /angen – angen 12. Kalantur : kebacut salah
3. Ati : pikiran 13. Tutur : ucapan/rembug
4. Dhahat mudha: enom banget 14. Katula- tula : kesasar – sasar
5. Ing batine : manut perasaane 15. Tinalaten : ditlateni
6. Nanging kedah: nanging kudu 16. Ruruh : dielingake
7. Ginunggung : dialem ( dipuji ) 17. Kalawan : nganggo
8. Datan weruh :sapa ngerti 18. Ririh : sabar
9. Ngesemi : nggatekake 19.mrih : supaya
10. Ameksa : meksa 20.padhanging : jelas/cetha
21. sasmita : pikiran.
Panutup :
Tembang ing ndhuwur owahana basane sing kowe ngerti tegese nganggo tembung sing wis ditegesi pak guru.
Yen uwis banjur wangsulana pitakon – pitakone kang ana in buku paket halaman 25 sing ndhuwur.
Aja lali keterangane pak guru ing ndhuwur kabeh dicathet luwih dhisik ana ing buku tulismu .
kanggo nambah keternagan tontonen vidio iki !